راهنمای نگارش پروپوزال

برای بیشتر دانشجویان تحصیلات تکمیلی، آماده‌سازی پروپوزال پایان‌نامه اولین گام مهم در نگارش پایان‌نامه کارشناسی ارشد است.

ویژگی‌های یک پروپوزال قوی:

• به‌عنوان یک نقشه راه برای پروژه پیش از آغاز کار اصلی عمل می‌کند.
• پژوهشی را که قصد انجام آن دارید، شرح می‌دهد.
• پیشینه، زمینه، و امکانات لازم را ارائه می‌دهد.
• محدوده و دامنه پروژه را محدود و مشخص می‌کند.
• چارچوب‌ها و روش‌شناسی‌های مورد استفاده را برجسته می‌سازد.
• جدول زمانی، بودجه، و منابع مورد نیاز را تعیین می‌کند.

با وجود اینکه مفهوم نگارش پروپوزال ساده به نظر می‌رسد، تهیه چنین اسنادی به‌دلیل پیچیدگی‌های آن و نیاز دانشجویان به انتخاب موضوع پژوهش از بین هزاران موضوعی که از آن‌ها اطلاعی ندارد، می‌تواند دشوار باشد. بنابراین مدیریت این مرحله جنبه‌ها مختلف بسیار مهم است. تعدادی از اشتباهات متداول دانشجویان در زمان نگارش پروپزال در زیر بیان شده است.

• انتخاب موضوع نامتناسب با علاقه و برنامه کاری دانشجو
• انتخاب موضوع بسیار سخت و با مشکلات فنی پیچیده
• برآورد نادرست از زمان بندی بخش‌های مختلف پژوهش
• انتخاب نرم‌افزار، آزمایش و روش پژوهش نادرست

خوشبختانه، با استفاده از مشاوره و استراتژی‌های مناسب، انتخاب یک پروپوزال با عنوان مناسب، زمان بندی درست و روش انجام پژوهش صحیح کاملاً امکان‌پذیر است.

این مقاله توسط تیم متخصصان شریف به منظور توضیح چگونه نگارش یک پروپوزال نوشته شده است. تمام چالش‌های نگارش پروپوزال شامل موانعی که بیشتر دانشجویان تحصیلات تکمیلی در این مسیر با آن روبه‌رو می‌شوند، در ادامه شرح داده شده است.

نکات کلیدی نگارش پروپوزال

• پروپوزال موضوعاتی را که قصد دارید در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود مطالعه کنید و درباره آن‌ها بنویسید، را پوشش می‌دهد.
• پروپوزال شما باید به‌درستی دامنه پژوهش را تعریف کند و سوالاتی را که قصد بررسی آن‌ها را دارید، به همراه روش‌شناسی مورد استفاده برای پاسخ به آن سوالات را مشخص نماید.
• پروپزال می‌تواند به‌عنوان یک طرح کلی پروژه عمل کند و ساختار پروژه، از جمله فصول پیشنهادی، منابع تحقیق، و موارد دیگر را تعریف کند.

در نهایت لازم است همه این موارد در فرم یا قالب پروپوزال مربوط به دانشگاه نگارش شود. بسیاری از دانشگاه‌ها قالب‌های مشخصی برای پروپوزال ارائه می‌دهند. فرم پروپزال دانشگاه‌های ایران در زیر آورده شده است.

فرم پروپوزال کارشناسی ارشد دانشگاه تهران جنوب

فرم پروپوزال کارشناسی ارشد دانشگاه تهران

فرم پروپوزال کارشناسی ارشد دانشگاه چمران

فرم پروپوزال کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد ماهشهر

مرحله اول: ایجاد طرح کلی

در حالی که پروپوزال در مراحل اولیه پروژه اهمیت زیادی دارد، تهیه این سند اولین کاری نیست که باید انجام دهید. پیش از شروع به نگارش پروپوزال، باید تحقیقات مقدماتی در منابع مطالعاتی انجام داده و فرضیه اصلی پژوهش خود را مشخص کنید.

نوشتن پروپوزال به شما کمک می‌کند تحقیقات خود را خلاصه کرده و دامنه پروژه را محدود کنید. مرحله نگارش پس از آن که یک طرح کلی از موادی که در بالا بیان شد جمع‌آوری گردید آغاز می‌شود. انتخاب دامنه‌ی پروژه اهمیت زیادی دارد، زیرا پروپوزال به همان اندازه که برای شما مفید است، برای استادان راهنما و گروه آموزشی دانشکده، که پزوپزال در آن تصویب می شود، نیز اهمیت دارد.

موارد مورد نیاز پیش از تهیه پروپوزال پایان‌نامه

برای شروع به نوشتن پروپوزال پایان‌نامه، به موارد زیر نیاز خواهید داشت:

• هدف، دامنه، و سوالات اساسی. هدف پایان‌نامه شما چیست؟ چه سوال، فرضیه، موضوع، یا ایده‌ای را قصد دارید بررسی یا آزمایش کنید؟
• منابع. آیا اطلاعات کافی برای تکمیل موفقیت‌آمیز این پروژه در اختیار دارید؟ آیا حجم تحقیقات موجود برای ورود به موضوع موردنظر شما کافی است؟ آیا به داده‌ها، منابع، یا تجهیزاتی که برای عملی بودن این پروژه لازم است، دسترسی دارید؟
• رویکرد و روش‌شناسی. چگونه قصد دارید به سوال خود پاسخ دهید یا فرضیه‌تان را آزمایش کنید؟ از چه روش‌هایی استفاده خواهید کرد؟ چه مراحلی را طی خواهید کرد؟ چگونه اهداف خود را محقق خواهید کرد؟
• جدول زمانی و هزینه‌ها. تکمیل این پروژه چقدر زمان خواهد برد؟ هزینه‌های آن چقدر خواهد بود؟ چه کسی این هزینه‌ها را تأمین خواهد کرد؟

مرحله دوم: تعریف ساختار

برای نوشتن پروپوزال با استاندارد، ابتدا باید ساختار آن را درک کنید. پروپوزال معمولاً از بخش‌های زیر تشکیل شده است:

1. عنوان
   • این بخش شامل عنوان فارسی و انگلیسی پژوهش شما است.
2. مقدمه
   
   • • مقدمه بخش ابتدایی پروپوزال است که زمینه را برای سایر بخش‌های پژوهش فراهم می‌کند.
     • این بخش، دیدگاه شما به پژوهش بیان شده و اهمیت موضوع را مشخص می‎کند.
3. بیان اهمیت پژوهش
   
   • بیان اهمیت موضوع پژوهش توضیحی مختصر و واضح از استدلالی است که در کار خود مطرح کرده‌اید.
   • این مسئله که چه دلیلی دارد این پژوهش انجام شود و از نظر علمی چه کمکی به پیشبرد رشته‌ی شما می‌کند در این بخش بیان می‌گردد.
4. روش انجام پژوهش
   • • در این بخش، یک نمای کلی از نحوه پرداختن به موضوع و روش اجرای پژوهش مورد استفاده ارائه می‌کنید.
     • بسته به رویکرد شما، ممکن است لازم باشد اطلاعاتی درباره هزینه‌ها، بودجه و جدول زمانی نیز در این بخش بگنجانید.
5. نتایج احتمالی
   • در این بخش، انتظارات خود از یافته‌های پروژه را بیان می‌کنید.
6. محدودیت‌ها
   
   • هر مطالعه دارای محدودیت‌ها یا فرضیات خاصی است که می‌تواند بر نتایج تأثیر بگذارد.
   • این محدودیت‌ها را شرح داده و توضیح دهید که چگونه ممکن است بر یافته‌ها در پایان نامه تأثیر بگذارند.
7. جدول زمان بندی و هزینه
   
   • هر مطالعه دارای محدودیت‌ زمانی و هزینه‌ای است. بنابراین باید مشخص شود هر پژوهش در چه مدت زمانی انجام می‌شود و هزینه‌های آن توسط چه کسی پرداخت خواهد شد.
   • این محدودیت‌ها در یک جدول شرح داده می‌شوند.
8. لیست مراجع
   
   • لیست مراجع، فهرستی کامل از منابعی است که برای تهیه پایان‌نامه از آن‌ها استفاده کرده‌اید.
   • در این بخش هر متنی دارای رفرنس به صورت شماره گذاری یا غیره به یک مرجع علمی رفرنس دهی می‌گردد.

یکی از موانع متداول در فرآیند نگارش و تصویب پروپوزال، عدم همخوانی بخش‌های مختلف آن است. در چنین شرایطی، پس از ارسال پروپوزال، ممکن است توسط گروه آموزش دانشکده یا استاد برگشت داده شود تا اصلاحات لازم را در بخش‌های مختلف اعمال کنید و پروپوزال را مجدداً ارائه دهید. اگر نیاز به مشاوره برای اصلاح پروپوزال دارید، می‌توانید از خدمات متخصصان شریف استفاده کنید.

مرحله سوم- هماهنگی در نگارش

بهترین راه برای تهیه یک پروپوزال استاندارد این است که قبل از شروع، نحوه کنارهم قرار گرفتن بخش‌های مختلف مشخص شود. بسیاری از پروپوزال‌های رد می‌شوند، زیرا دانشجویان پیش مطالعه لازم برای نوشتن را انجام نمی‌دهند و به‌جای آن، سعی می‌کنند با کنار هم قرار دادن متن‌های پراکنده و ناهماهنگ، پروپوزال خود را تکمیل کنند.

اجازه ندهید این اتفاق برای شما بیفتد. پیش از شروع نگارش، تمام اطلاعات لازم را جمع‌آوری کنید و با منظم کردن ساختار بیان متن ارزش پژوهش خود را برجسته کنید. نداشتن ساختار برای نگارش متن پروپوزال منجر به نوشتن یک متن بدون نامنظم و می‌گردد که خواننده (استاد راهنما و گروه آموزشی) قادر به درک مطالب بیان شده در آن نیست.

مرحله پنجم- بازبینی و اصلاح پروپوزال

در پروپوزال جایی برای اشتباهات تایپی یا متن نامنظم و مطلب علمی نادرست نیست. هر اشتباه در پروپوزال به عنوان ضعف دانشجو در پایان نامه ارزیابی می‌شود. اگر پروپوزال توسط یک فرد هم رشته شما خوانده شده و آن شخص نتوانند منظور شما را به‌خوبی درک کنند، باید در نگارش متن بازنگری کنید. بهترین روش‌ها برای بازبینی کامل پروپوزال پایان‌نامه:

خواندن پروپوزال با صدای بلند

خواندن با صدای بلند به شما کمک می‌کند مشکلات گرامری و ساختاری جملات را راحت‌تر تشخیص دهید. همچنین می‌توانید از نرم‌افزارهای تبدیل متن به گفتار استفاده کنید، اما هنگام پخش متن، حتماً همراه با آن بخوانید تا خطاها را پیدا کنید.

بلافاصله پس از نوشتن بازبینی نکنید

هر نویسنده‌ی علمی به شما می‌گوید که بهترین کار پس از تکمیل یک پیش‌نویس، دور شدن از آن برای مدتی است. چند روز فاصله زمانی این امکان را می‌دهد متن خود را با بی‌طرفی بیشتری بررسی کنید.

با مشاوران متخصصات شریف مشورت کنید

خدمات مشاور نگارش پروپوزال در متخصصان شریف توسط تیمی ارائه می‌شود که تجربه‌ای ارزشمند در نگارش متون علمی دارند. حتی در شرایطی که مشکلات متن، مانند ایرادات گرامری، نحوه رفرنس‌دهی، ساختار کلی، یا ارائه آمار، برای شما آشکار نیست، کارشناسان متخصصان شریف می‌توانند این نواقص را شناسایی و متن شما را اصلاح کنند. نتیجه این فرآیند، متنی استاندارد و حرفه‌ای خواهد بود که تمامی معیارهای علمی را رعایت می‌کند.

استفاده از ابزارهای بررسی املایی و گرامری استفاده کنید

ابزارهایی مانند Grammarly و ProWritingAid از گزینه‌های پرطرفدار برای بررسی متون انگلیسی هستند، اما در زبان فارسی چنین ابزارهایی کمتر رایج‌اند. از جمله ابزارهای موجود در این زمینه، می‌توان به ویراستیار اشاره کرد که به عنوان افزونه‌ای برای نرم‌افزار ورد طراحی شده است.

در مجموعه متخصصان شریف، متون با استفاده از یک ابزار تجاری هوش مصنوعی بررسی و از نظر املایی و گرامری اصلاح می‌شوند. این فرآیند تضمین می‌کند که متن شما کاملاً استاندارد و عاری از هرگونه خطاهای نوشتاری باشد.

به‌کارگیری چندین ابزار مختلف می‌تواند در شناسایی خطاهای پیچیده‌تر و بهبود کیفیت نهایی متن، مؤثر واقع شود.

نکته نهایی نگارش پروپوزال

پیش از ادامه کار بر روی پایان‌نامه، ضروری است که پروپوزال شما تأیید شود. برای افزایش احتمال تأیید، اطمینان حاصل کنید که پروپوزال شما عاری از هرگونه خطا و ناسازگاری گرامری باشد. این امر به خواننده کمک می‌کند ایده‌های اصلی شما را به‌راحتی درک کرده و با موضوع پیشنهادی شما ارتباط برقرار کند.